A czym lata LOT do Gruzji? W czasie mojej wyprawy leciałem Embraerem 190. To mały samolot wyprodukowany w 2011 roku na 112 miejsc, ale bardzo wygodny, czysty i co najważniejsze robiący pozytywne wrażenie. Widać, że LOT przechodzi kryzys, bo na pokładzie podają tylko Prince Polo i wodę mineralną, podczas, gdy inne linie lotnicze (regularne) podają całkiem przyzwoity posiłek. W trakcie lotu podziwialiśmy piękne burze z góry. Wyglądało to jak dziesiątki strzałów w niebo, gdzieś z dala od nas. Byłem zachwycony tym widokiem. Do Tbilisi samolot przyleciał z 15minutowym opóźnieniem wynikającym ze spóźnionego startu. Dla mnie każda minuta spóźnienia była na rękę, ponieważ na miejscu było dopiero po czwartej rano. I tak nic nie jeździ o tej porze. Na lotnisku pomimo, że jesteś obcokrajowcem obsługa lotniska wita Cię bardzo gorąco ciesząc się, że odwiedzasz ich skromny kraj. Już w tym momencie czujesz, że to szczególne państwo i że będzie się tu działo wiele pozytywnych rzeczy! Polacy przechodzą bardzo szybko i sprawnie kontrolę paszportową. Dosłownie, jakbyś był obywatelem Gruzji. Do paszportu dostajesz trochę większy niż sam dokument mini folder Gruzji z życzeniem, aby ten pobyt był niezapomniany. Po odbiorze bagażu od razu podchodzą do Ciebie tak zwani naganiacze i proponują taksówkę. O tej porze warto podjechać do Tbilisi Didube taksówką, bo kosztuje 30GEL. Jeśli nie będziesz się targować, to wezmą 45GEL, pomimo, że na murze jest napisane: taksówki do Tbilisi kosztują 25-30GEL. Wybrałem jedną z nich, bo nie chciało mi się czekać aż 3 godzin do pierwszego autobusu nr 37, który za 0,5GEL miał odjechać do miasta. Taksówkarz od razu zapytał skąd jestem. Po usłyszeniu słowa ‘Poland’, od razu powiedział: aaaa Lech Kaczyńcki. Od razu poczułem się lepiej, bo po angielsku zaczął opowiadać o Sakartwelo czyli Gruzji. Dodatkowo wybrał trasę przez… ulicę Lecha Kaczyńskiego, która tutaj jest oznaczona tak samo, jak tablica z napisem Wrocław na autostradzie A4… Miałem wrażenie, że to „najświętsza” ulica w Tbilisi, skoro była aż tak oznakowana. Zdziwiłem się, że mają taką ulicę… Taksówkarz nawet powiedział mi gdzie są marszrutki oraz inne taksówki do Kazbegi.
Po przyjeździe na miejsce Didube wyglądało jak pobojowisko. Walały się tu tysiące papierów, opakowań, skrzyń i kartonów. Didube to nie tylko dworzec, ale przede wszystkim wielki targ w większości warzywny i owocowy. Wyglądało tu trochę jak w komunistycznym zaniedbanym mieście. Mimo wszystko czułem się tutaj bardzo bezpiecznie. Za chwilę zauważył mnie jakiś starszy pan po 70-tce. Przedstawił się, że jest rodowitym mieszkańcem Kazbegi (od 2007 roku Stepantsminda) i zaproponował mi taksówkę za… 15 lari do Kazbegi. Od razu się zgodziłem i wsiadłem do jego pojazdu. Powiedział, że jeszcze znajdzie dwie osoby i pojedziemy. Odpowiadała mi ta opcja, ponieważ cena była wyjątkowo niska. Dodatkową atrakcją ma być postój w Annanuri i Gudauri na zwiedzanie. Sam się dziwiłem czy mu to się opłaca, ale tak właśnie codziennie jeździł ten pan. Czekałem tylko 36 minut – to i tak półtora godziny przed odjazdem pierwszej marszrutki, czy też innego środka transportu do Stepantsminda. Na szczęście kierowca jechał spokojnie i przepisowo, więc czuliśmy się bezpiecznie. Piszę „czuliśmy się” ponieważ jechał ze mną jeszcze Koreańczyk i… para z Polski. Powiedziałem im, że czytałem gdzieś, że kiedy wsiądziesz do gruzińskiego transportu, to zawsze spotkasz Polaków. Tu było nie inaczej… Od razu znaleźliśmy wspólny język. Trochę byli zdziwieni, że jadę w celu zdobycia szczytu Kazbek. Taksówkarz zrobił pierwszy przystanek w Annanuri. Znajduje się tu piękny zamek i piękne jezioro dające możliwości fotografom. Bardzo ciekawie wyglądały tutaj odpoczywające cztery psy od upałów, które wyglądały, jakby ktoś wyrzucił cztery ciała na ulicę.
Po zwiedzeniu tutejszej okolicy pojechaliśmy dalej – za Gudauri, gdzie mieści się budowla w pewnym sensie przypominająca Koloseum. Jest to okrągły, wysoki mur z kolorowymi malowidłami z półkolistymi wejściami dającymi wspaniałe widoki na Kaukaz. Od tego miejsca rozpoczynały się naprawdę wysokie góry. Pogoda sprzyjała, bo podziwialiśmy ośnieżone góry, które poniżej porastały wyjątkowo zielone trawy. Nie widzieliśmy w ogóle żadnych lasów. Ogrom tych trawiastych polan i ta soczysta zieleń wręcz uspokajały człowieka i od tego momentu czuliśmy, że jesteśmy gdzieś daleko od cywilizacji i wszelkich jej problemów. Szybko nawet powstało hasło w samochodzie, że czym bardziej się wgłębiamy, tym jest piękniej. Z każdą minutą widoki stawały się coraz bardziej niesamowite! Dodatkową atrakcją okazały się krowy, które na Drodze Wojennej (coś na wzór naszej Zakopianki) leżały sobie na środku pasa ruchu i wcale nie miały zamiaru się stąd ruszać. Standardem jest tutaj, że krowy chodzą sobie środkiem drogi i to kierowca musi je omijać… Dodatkowo jakiś pasterz mający przypuszczalnie tysiąc owiec przeprowadzał całe stado przez tą drogę… Wyglądało to jak wielkie wody i potężny wodospad bawełny przelewający się ze zbocza na zbocze. Piękny widok, który musiał być uwieczniony na zdjęciach. Trochę mnie to dziwiło, że takie rzeczy dzieją się na tak strategicznej drodze, która jest przecież drogą tranzytową pomiędzy Rosją a Armenią. To właśnie tylko tą drogą dostarcza się żywność do Armenii. Miałem wrażenie, że zwierzęta mają tu pierwszeństwo. Nawet TIR-y z innych krajów się zatrzymywały tutaj. Zwiedziliśmy tutejsze „Koloseum”, po czym dojeżdżaliśmy do Stepantsminda. To właśnie tutaj widzieliśmy czterotysięczniki. Przecinał je niewielki pas chmur dodając im jeszcze większego uroku. Obowiązkowo musieliśmy wykonać mnóstwo zdjęć. Po drodze widzieliśmy jeszcze czołg stojący gdzieś pod krzakami po lewej stronie drogi. Na miejscu pożegnaliśmy się i dalej – już sam – zacząłem rozglądać się po okolicy. Kolejni taksówkarze proponowali mi podjazd do Tsminda Sameba za 40GEL. Raczej zapytałem ich o gaz, który teraz był mi potrzebny.
Nastał moment, kiedy zacząłem kompletować wszystko do wyprawy na Kazbek. Potrzebowałem zapasów jedzenia na 10 dni, na wypadek, gdybym musiał czekać w Meteostacji w razie załamania pogody. Poszukałem najpierw jakiegoś sklepu, gdzie mógłbym zakupić dużo żywności. Wypatrzyłem jakiś mały sklep podpisany gruzińskimi literami. Na półkach leżało trochę towaru, a starsza pani liczyła wszystko na liczydle. Już podobał mi się ten klimat miejsca… Kiedy zauważyłem gruziński chleb kosztujący zaledwie 70 tetri, czyli 0,7GEL wziąłem aż 3 bochenki. Czytałem, że jego główną właściwością jest dobry smak wytrzymałość. Można go trzymać luzem przez 7 dni na powietrzu i nadal będzie świeży! Właśnie czegoś takiego potrzebowałem wysoko w górach. Wziąłem „tylko” trzy bochenki, ponieważ na tyle pozwalało mi tylko miejsce w plecaku. Z pewnością zabrałbym z pięć sztuk. Dodatkowo wziąłem kilogram makaronu wyprodukowanego w Iraku, rosyjskie ciastka oraz jakieś mięso konserwowane i czekolady. Za wszystko zapłaciłem nieco ponad 5GEL. Trochę mało, jak na coś, co miało wystarczyć na 10 dni… Dodatkowo wziąłem gruzińską lemoniadę, którą bardzo polecam. Jej smak jest niepowtarzalny, a i sama butelka przyda ci się na akcję górską, gdy będziesz musiał nosić wodę. Ze sklepu udałem się ponownie do taksówkarzy z kartką z napisem: არის შესაძლებლობა ყიდვის გაზი? – znaczy to „czy można kupić tutaj gaz?”. Jeden z taksówkarzy pokręcił głową i powiedział, że nie ma tu nic takiego w całym mieście. Po chwili jednak krzyknął przez całą ulicę i z drugiej jej strony inny taksówkarz podszedł do mnie pokazując abym wsiadł do jego samochodu to mnie zawiezie do jego domu. Ponoć miał mnóstwo gazu turystycznego. Wsiadłem bez zawahania. Dojechaliśmy pod jakiś dom i metalową bramę. Za chwilę zza niej wyłonił się kierowca z butlą gazu Coolemana (ta największa). Od razu się ucieszyłem i kupiłem tę butlę za 30GEL. Może dużo, ale właśnie taka była mi potrzebna. Jeśli przybyłeś tu później i stoją już jakieś marszrutki, to zapytaj ich kierowcę o gaz. Z tyłu, w bagażniku, każdy z nich wozi po kilka butli i tym handlują. Poczuli biznes i wiedzą, czego nam potrzeba. Zapłaciłem za butlę i od razu udałem się w kierunku słynnego kościółka. Kierowca zaznaczył jeszcze, że jak będę wracał z wyprawy, abym z powrotem przyniósł mu tą butlę. Wydaje mi się, że oni je napełniają i ponownie sprzedają.
W drodze do Tsminda Sameba przechodzi się przed „dzielnicę” Gergeti. To właśnie tam warto zrobić zakupy w jedynym sklepiku tej części wioski. Tutaj ceny są dwukrotnie niższe a i towaru jest mnóstwo. Droga do kościółka była niezwykle malownicza i piękna. Rzędy gór osnute niewielką warstwą chmur z każdym metrem wysokości stawały się coraz bardziej majestatyczne! Co chwilę przystawałem by wykonać zdjęcie. W drodze nie tylko podziwia się ogromne góry, które na odcinku 2km wznoszą się aż 3,3km do góry, ale przede wszystkim niezwykle ukwiecone polany, które bardzo uspokajają. Chciałoby się aby ta chwila trwała długo. Do kościółka można iść oficjalną drogą, którą jeżdżą taksówkarze (bardzo dziurawa) i przypomina rajd Paryż – Dakar lub też można udać się ścieżką wydeptaną na zboczu znacznie skracającą tę trasę, ale jest bardzo stroma. Wybrałem tę drugą opcję, ze względu na turystyczny charakter tego „szlaku”. Tu żadna ścieżka nie jest znakowana, dlatego każdą ścieżkę mżna nazywać tu szlakiem. Po wielkim wysiłku dotarłem do Tsminda Sameba. Podziwiałem widok, który pokazywano w każdym folderze Gruzji. Rzuciłem plecak na trawę, wyciągnąłem gruziński chleb i lemoniadę. Jedząc mój pierwszy posiłek rozkoszowałem się wspaniałymi widokami. Spoglądałem w stronę Kazbek, który z wioski wyglądał powalająco! Zdecydowanie górował nad wszystkim, a swoją bielą przyciągał wielu turystów. Modną trasą stało się podejście do Przełęczy Arsha 2940m n.p.m. skąd widać ogromny lodowiec Gergeti. Wszyscy nie mający dużych plecaków właśnie tam dochodzili i podziwiali piękny widok. Od każdego mogłeś usłyszeć: „byłem pod lodowcem”. W rzeczywistości droga do lodowca była jeszcze daleka…
Pod kościółkiem spotkałem kilku Polaków pytających się gdzie idę. Trochę się dziwili, że idę sam na Kazbek. Dla mnie to nie było dziwne, ponieważ powiedziałem sobie, że i tak kogoś poznam na miejscu i wyruszymy razem. Do Meteostacji droga nie była w ogóle niebezpieczna, więc taki miałem plan. Do przełęczy Arsha podchodziłem powolnym, ale równym krokiem. Plecak ważył 30kg. Strome podejścia odczuwałem za każdym razem. Od przełęczy pod Tsminda Sameba nie wiadomo, nawet gdzie iść – nic tu nie jest oznaczone. Są dwie możliwości: można iść doliną pomiędzy zboczami i iść szeroką drogą, która przebiega obok pojedynczego gospodarstwa, albo iść od razu zalesionymi grzbietami po prawej stronie na granicy lasów i polan. O ile druga opcja wydaje się bardziej męcząca i trudna, to jednak jest to jedyna właściwa opcja, ponieważ szybko zyskujemy wysokość oraz… idziemy właściwą drogą. Tutaj trzeba kierować się słabo wydeptanymi ścieżkami w trawie i od razu kierować się na zalesiony grzbiet. Pierwsza opcja na początku wygląda obiecująco, ale droga za gospodarstwem szybko się kończy i wtedy nie mając żadnej wysokości musimy podchodzić po bardzo stromym zboczu po trawie, która nie jest tu stabilna. Wybrałem drugą możliwość ze względu na widoki. Pożegnałem się z przypadkowo spotkanymi ludźmi i pomału dochodziłem do Przełęczy Arsha. Od razu poznasz ją po kamiennym murku, na którym umieszczono biały krzyż oraz po tym, że… widzisz lodowiec. Pozostały jeszcze jakieś 4 godziny do zachodu Słońca, dlatego rozglądałem się za miejscem noclegowym. Nigdzie tu nie było potoków ani nawet śniegu, by z niego pozyskać wodę. Jedyne źródło znajduje się pod kościółkiem, gdzie wszyscy się napajają. Ja miałem 2 litry lemoniady gruzińskiej, więc mogłem się gdzieś tutaj zatrzymać. Z tym plecakiem zresztą nie widziałem już dalszej drogi podczas tego dnia. Podejście do Tsminda Sameba jest bardzo wyczerpujące z takim ciężarem. Z przełęczy schodziłem niżej – do małej równiny trawiastej, gdzie mogłem bez najmniejszych problemów rozbić tutaj namiot. Może jakieś 150m od przełęczy znajduje się właśnie ta polana. Dodatkową atrakcją są tutaj liczne kwiaty, które przyozdabiają okolicę. Właśnie z tego powodu chociażby warto się tutaj zatrzymać. Zachód Słońca również wynagrodził mi postój w tym miejscu. Liczne chmury podkreślające piękno szczytów pozwoliły mi wykonać mnóstwo zdjęć. Zachwycałem się okolicą i byłem tutaj zupełnie sam. Czułem, że jestem na urlopie z dala od wszystkiego.
Przebudziłem się po 6.00 rano. Szukałem dalszej drogi w drodze na Kazbek. Meteostacja znajduje się na wysokości 3653 m n.p.m. i to był mój cel na dzisiaj. Miejsce w którym rozbiłem namiot znajdowało się na wysokości 2944 m n.p.m. Wiedziałem to, ponieważ na jednym z kamieni wymalowano na czerwono punkt wysokościowy. Za tutejszą wieżyczką kamieni zostawiłem część ekwipunku potrzebnego w drodze na Elbrus i w drodze powrotnej do domu. Zapakowałem wszystkie niepotrzebne teraz rzeczy do wielkiego wora na śmieci i ukryłem je pod stertą kamieni za półką skalną. Pozwoliło mi to odciążyć trochę barki oraz zrobiło się znacznie więcej miejsca w plecaku. Od samego rana nad lodowcem przewalały się chmury zasłaniając trasę przejścia. Nie mogłem popatrzeć dokładnie jak przebiega szlak a raczej umownie wyznaczony jego przebieg. Po szybkim śniadaniu poszedłem dalej – w stronę lodowca. Ścieżka pomału wznosi się do wysokości 3000m n.p.m. doprowadzając mnie do bazy namiotowej, gdzie leży mnóstwo śmieci. To właśnie tutaj większość ekip zatrzymuje się i rozbija namiot. Ja zrobiłem to znacznie wcześniej i nie żałowałem. Przed tutejszą bazą czekało mnie jeszcze przejście przez rwący potok, o którym tyle już przeczytałem. Wiele ekip opisywało ten etap jako trudny ze względu na poszukiwanie miejsca do przejścia i bardzo mocny nurt. Dodatkowo odradzano czerwiec ze względu na roztopy i dodatkową ilość wód z nimi związaną. Trochę dziwiłem się tym wszystkim opisom, bo niecałe 10m idąc w górę potoku od wydeptanej ścieżki szybko znalazłem przejście po kamieniach. Nurt był rzeczywiście silny i z pewnością porwałby człowieka. Po kamieniach przechodziłem z ciężkim plecakiem. Kiedy jest więcej osób warto przerzucić go przez rzekę i przechodzić na lekko – będzie bezpieczniej.
Za potokiem otwiera się ogromna przestrzeń moreny bocznej lodowca. Ten odcinek we mgle może być najtrudniejszą częścią w drodze do schroniska. Jest tu całkowicie bezpiecznie, ale wszystko wygląda tu tak samo… Dookoła wszędzie mnóstwo pojedynczych płatów śniegu i usypisk kamieni. Warto wypatrywać wąskiej ścieżki wydeptanej gdzieś wśród kamieni. Ja tak sobie radziłem z tym etapem. Wędrując około godzinę widziałem ciągle to samo. Krajobraz w ogóle się nie zmieniał. Łatwo tutaj zabłądzić, gdy nie ma widoczności. To miejsce słynie z mgieł, dlatego warto zaczynać wcześnie rano. Nie inaczej – szedłem we mgle. Po pokonaniu tego odcinka doszedłem do wielkiego płata śnieżnego, który rozpoczyna drogę wejścia na lodowiec. Blisko 30min potrzebowałem aby dostać się na granicę moreny bocznej i lodowca. Długim, ale niezbyt nachylonym zboczem ścieżka doprowadza bezbłędnie pod lodowiec. Trasa wydawała mi się bardzo bezpieczna. Wystające kamienie spod płatów śniegu świadczyły o tym, że nie groziły tu szczeliny lodowcowe. Samo wejście na lodowiec również nie groziło jakimś wypadkiem. Wszystko było tu bardzo czytelne. Pomimo, że widziałem mnóstwo szczelin na lodowcu, to nie bałem się ich, ze względu na ich widoczny i jasny przebieg. Tworzyły dwa potężne skupiska, pomiędzy którymi trzeba przejść. Dodatkowo środek lodowca jest przecięty potężnymi szczelinami tworzącymi równoległe linie, jak gdyby ktoś wielkimi pazurami je wydrapał. Ścieżka przejścia przez lodowiec czytelnie przebiegała pomiędzy tymi skupiskami szczelin. Najbardziej martwiłem się o przejście z lodowca na drugą stronę – w stronę schroniska. Moje obawy również szybko zostały rozwiane. Przejście tworzyły dwa usypiska ziemi i kamieni, gdzie ścieżka intuicyjnie nakazywała właśnie tylko tam iść. Tak też zrobiłem. Nawet nie wiem kiedy, a lodowiec się skończył i wszelkie moje obawy zostały całkowicie rozwiane. Po przejściu za mini przełączkę ponownie dostajemy się na morenę boczną lodowca, ale tutaj mamy skały i śnieg pod nogami – więc wpadnięcie do szczeliny nam nie grozi w ogóle, bo ich po prostu nie ma. Pomimo, że widać Meteostację trzeba skręcić mocno na lewo i w całości obejść strome zbocze, które jest przed tobą. Tam, gdzie zbocze zakręca, tam trzeba iść. Zresztą wyraźna ścieżka właściwie poprowadzi do celu. Trochę jest tu sypko, dlatego będzie trzeba spalić trochę dodatkowych kalorii podczas poślizgów na kamieniach.
Od tyłu doszedłem do Metostacji . Trochę naszukałem się wejścia do tego budynku, bo sam się dziwiłem, czy w ogóle to schronisko funkcjonuje. Wejście znajduje się od strony kolorowo pomalowanej ściany. W środku nie ma wody ani prądu, dlatego trzeba wyciągnąć czołówkę i świecić w korytarzu. Jest to konstrukcja z 1939 roku i raczej nic od tamtego czasu się nie zmieniło. Wszystko tutaj było stare, a ściany przypominały te z najmroczniejszych horrorów. Obsługa schroniska znajduje się za trzecimi drzwiami po lewej stronie. Za nocleg życzą sobie 25GEL. Wpisujemy się na listę gości i dostajemy kartę pobytu. Zdziwicie się, gdy na 30 wpisów zobaczycie 28 napisów POL… Na drugim piętrze jest kuchnia, gdzie można palić gaz i przygotowywać posiłki. Wodę nabierzemy z rury, która jest wbita do śnieżnika (wieczny płat śniegu) po lewej stronie, z tyłu schroniska na zewnątrz. W drugiej połowie czerwca nawet w nocy woda leci tam nieprzerwanie. Zamarza jedynie okolica, przez co jest ślisko. Tworzy się tam lodowisko. Właśnie tam uzupełniałem swoje zapasy wody. W schronisku pokoje robią wrażenie, bo albo nie ma łóżek, albo są, ale zrobione z jakiejś metalowej siatki, przez co się zapadasz. Widok tych niezwykłych ścian jak z horroru dodaje klimatu temu miejscu. Przy odrobinie szczęścia znajdziesz tam dużo gazu (ja znalazłem 3 butle Coolemana po 445g każda). Zupełnie sam wybrałem pierwszy pokój od drzwi wejściowych. Tutaj najbardziej wiał wiatr i okna wydawały przy tym bardzo donośny dźwięk (gwizd). Przez kolejne cztery dni pozostało mi tu przebywać, ze względu na niesprzyjającą pogodę. Pierwszego dnia pomimo, że niebo w ogóle nie chmurzyło się, to wiatr powalał człowieka na ziemię już za drzwiami wejściowymi. Kolejnego dnia do mojego pokoju przybyło trzech Gruzinów. Od razu gratulowali mi śpiwora puchowego. Pytali się skąd jestem. Jak się później okazało – oni też czekali 3 dni na poprawę pogody.
Czwartego dnia niebo zrobiło się bezchmurne, ale ciągle pokój rozświetlały jakieś błyski. Niesamowite było to, że już od czterech dni na połowie powierzchni nieba strzelały pioruny międzychmurowe, a na drugiej połowie świeciły gwiazdy. Wszystkie ekipy zdecydowały się wyjść na szczyt. Pioruny nie były straszne, bo po 4.00 rano przechodziły gdzieś dalej każdego dnia za górę Kuru 4070m n.p.m. i wygasały pozostawiając całkowicie bezchmurne niebo. Jako jedyny z całego schroniska nie zdecydowałem się na wyjście. Zatrzymały mnie dwie rzeczy: widok chmur Cirrus spissatus i średnia poranna temperatura była znacznie wyższa niż podczas poprzednich dni. Co to oznacza? To że nawet nie ujrzę wschodu Słońca i szybko powstaną chmury. Po pięciu godzinach wszystkie ekipy wróciły. Była dopiero 7.00 rano, a już wszyscy urzędowali w schronisku… Przyznam, że obserwowanie zjawisk pogodowych od 5300 dni i zapisywanie wszystkiego, co z tym związane nie poszło na marne. Zajmuję się tym hobbistycznie, bo właśnie tą wiedzę łączę z górami, aby nie mieć przykrych niespodzianek. Ciekawe stało się to, że w okolicach Kazbeku codziennie po 20.00 wszystkie chmury znikały pozwalając podziwiać piękny zachód Słońca, a raczej pięknie podświetlone, rozpadające się chmury. Dla mnie aż dziwne było to, że przez te wszystkie doby w ciągu dnia powstaje tylko jeden rodzaj chmury! To Cumulus congestus (ewentualnie pileus) – to wysokie chmury kłębiaste mające kilka kilometrów wysokości zasłaniające wszelkie widoki. Zawsze tak samo się rozpadały po godzinie 20.00. Ten rodzaj chmur występuje tylk wtedy, gdy mają energię ze światła słonecznego. Jak tylko zachodzi, tak szybko rozpadają się te chmury. Z tego powodu noce są bezchmurne a dni już nie. Cała sztuka polega na tym, żeby wyjść w nocy i określić, czy za dnia powstaną te chmury… To chyba najtrudniejsza część całej wyprawy. Przewodnik gruziński mówi, że najlepiej wychodzić o 2.45 w nocy, bo na plateau mamy wschód Słońca i jest wtedy ciepło, ale ja jednak miałem inną wersję wydarzeń… Ja raczej trzymałem się wersji, że na szczycie trzeba być w godzinach 7.00 – 8.00 rano ze względu na konwekcję, która bardzo szybko powoduje, że szczyt jest zasłonięty chmurami. Wolałem na plateau pocierpieć z powodu chłodu i mieć piękne widoki, niż mieć ciepło i „spalić” wejście na szczyt – czytaj: nie mieć widoków.
Po trzech dniach Gruzini będący ze mną w pokoju poddali się i po nieudanym ataku szczytowym zeszli w dół. Zostałem tylko sam w schronisku. Właściciel nawet przychodził zaglądać do mnie, czy wszystko w porządku ze zdrowiem. U mnie zdecydowanie było wszystko w porządku, miałem zapasy, więc czekałem dalej. Kilka godzin później zaczęły podchodzić inne ekipy do kolejnego ataku szczytowego. Wśród nich znalazła się czwórka zawodowych polskich żołnierzy. Szybko znaleźliśmy wspólny język i umówiliśmy się na atak szczytowy w nocy. Umówiliśmy się początkowo na 1.00 w nocy, ale później przełożyliśmy wyjście na 2.00 w nocy ze względu na ekipę, ponieważ musieli mieć jeszcze czas na wyjście. Opowiedziałem im wiele rzeczy o tutejszych chmurach, na co trzeba patrzeć oraz jak wypatrywać, czy to bezchmurne niebo będzie zapowiedzią bezchmurnego szczytu. Cieszyłem się, ponieważ znalazłem kompanów do wspólnego ataku szczytowego – tak, jak założyłem na początku. Chłopaki byli bardzo zmęczeni podejściem do schroniska z ciężkimi plecakami. Im również do gustu przypadł klimat tego budynku. Do godziny 14.00 przepakowywali się, później spali, po czym po godzinie 16.00 poszliśmy na aklimatyzację. Założyliśmy, że idziemy w kierunku Kazbek przez dwie godziny do góry, a później wracamy. Ominęliśmy charakterystyczne punkty takie, jak: biały krzyż, czarny krzyż i sypiąca się ściana kamieni. Doszliśmy do 4048m n.p.m. – można nazwać ten punkt drogą wyjścia na rozległe plateau. Po 19.00 byliśmy w schronisku szykując się do nocnego wyjścia. Dodatkową niespodzianką dla mnie okazała się grupa trzech Polaków, którzy przez trzy dni czekali na dobrą pogodę i się jej nie doczekali, podarowali mi całą reklamówkę jedzenia, co uzupełniło moje zapasy, dzięki czemu mogłem jeszcze dłużej przeczekiwać niepogodę. Ekipa była bogata, bo mieli mnóstwo liofilizatów, wynajmowali konia do transportu bagaży i spali po hotelach…
Wstaliśmy po godzinie 1.00 w nocy. Wszyscy byliśmy nastawieni na wyjście o 2.00 w nocy. Żołnierze pilnowali każdej minuty bacząc by się nie spóźnić. Też nie chciałem się spóźnić. Co ciekawe właściciel schroniska włącza agregat prądotwórczy w godzinach 20.00 – 22.00 i na czas wyjścia ekip po 1.00 w nocy. Bardzo fajnie, bo wtedy korytarz jest oświetlony i niektóre pokoje. Wszystkie ekipy wychodzące na szczyt ugadały się, że wychodzą o 2.00 w nocy. Tylko my wyszliśmy punktualnie co do minuty – reszta miała spory poślizg… Cieszyłem się, że miałem żołnierzy w ekipie, bo byli nauczeni punktualności i wiedzieli co znaczy każda minuta spóźnienia. Nie lubię poślizgów. Chłopaki gotowali jedzenie na zewnątrz obiektu, ponieważ mieli kuchenkę na benzynę dającej dużo dymu. Zaletą takiej kuchni zdecydowanie jest szybkość gotowania i dostępność paliwa. Żołnierze ustanowili mnie kapitanem drużyny z tego względu, że byłem już tutaj piąty dzień i że znałem się na pogodzie. Równo o 2.00 w nocy rozpocząłem prowadzenie ekipy. Początkowo przechodziliśmy lodowisko pod rurą, skąd nabieraliśmy wody. Dalsza wędrówka odbywała się po śnieżno-skalistym zboczu w drodze do białego krzyża. Tu nie ma żadnych trudności – trzeba jedynie uważać, ponieważ kamienie wyjeżdżają spod stóp. Po chwili usłyszałem, że gdzieś lecą kamienie – jakaś lawina kamieni. Krzyknąłem: uwaga lecą kamienie! 15m dalej, za małym zboczem dokładnie na naszej ścieżce zatrzymała się sterta kamieni. Nawet gdybyśmy tam stali nic nam by się nie stało, bo było to skupisko kilku kamieni zjeżdżających powoli po śnieżnym zboczu. W drodze z białego krzyża do czarnego krzyża również brakuje trudności. Wyraźna ścieżka prowadzi wręcz sama do celu. Tutaj idzie się po równinach śnieżno-skalnych. Na tym odcinku nawet wyjeżdżające kamenie spod stóp nie stanowią żadnego zagrożenia, ponieważ w długim czasie nie nabiera się zbyt wielu metrów wysokości.
Za czarnym krzyżem trasa prowadzi pod sypiącą się bardzo długą ścianą skalną. Zaczyna się na wysokości 3900m n.p.m. a kończy gdzieś około na wysokości 4100m n.p.m. Nie ma znaczenia, kiedy tu się idzie. Tych kamieni nie wiąże żaden śnieg czy lód. Tam spada kilkadziesiąt kamieni na sekundę! Mimo wszystko nie czuliśmy się w ogóle zagrożeni, ponieważ ścieżka prowadziła po lewej stronie moreny bocznej lodowca, co oznacza że kamienie mają do pokonania jeszcze nieckę. Rzadko który kamień dolatywał do zbocza prowadzącego do niecki po drugiej stronie, a co dopiero, mówiąc o wpadnięciu do niej, a tym bardziej doleceniu do nas… Ten teren uznaliśmy za całkowicie bezpieczny, bo szliśmy cały czas lewą stroną z dala od kamieni. Na tej trasie jedynie trzeba uważać na jedną dziurę w skalnym podłożu, gdzie z pewnością może wpaść cała noga. Idąc tędy dźwięk spadających kamieni nie milkł nawet na chwilę. Tam zawsze coś spada. Za ostatnią ścianą na trasie na śniegu leży fragment seraka, który się kiedyś oberwał. Jest to duża bryła błękitnego lodu leżąca dokładnie na szlaku. W nocy nie widać z czego się ona oberwała, ale za dnia zrobi to na was ogromne wrażenie! Właśnie od tego miejsca rozpoczyna się długie podejście na plateau. Rozległym lodowcem podchodzimy do samej bezimiennej przełęczy położonej na wysokości 4450m n.p.m. Nie ma tu konkretnej ścieżki, ale kierowaliśmy się tak, żeby iść w zagłębieniu lodowca a jednocześnie skręcać ku prawej stronie. Na przełęczy nawet nie mieliśmy jeszcze wschodu Słońca. Dopiero niebo się rozjaśniało a wiatr wiał i wychładzał bardzo szybko. Mimo wszystko wziąłem więcej ubrań na wypadek takich warunków. Z tego względu nie bałem się o wychłodzenie. Żołnierze poszli bardziej „na lekko”. Z tego względu utworzyliśmy dwie grupy – każda do swojego tempa, aby mogli utrzymać ciepło. Brakowało tu trudności technicznych – nawet szczelin. Bardziej trzeba było wiedzieć, gdzie iść na szczyt. Wersje były dwie: albo przez zachodni wierzchołek, albo obejść go u stóp góry i rozpocząć długi, ale bezpośredni atak na szczyt. Wybraliśmy tą drugą opcję. Obchodziliśmy pierwszy ze szczytów dolną częścią lodowca aż doszliśmy stromego podejścia. Właśnie tą opcję wyprałem, bo tutaj widziałem, gdzie mam iść dalej. Szczyt jeszcze długo pozostawał w ukryciu.
Tymczasem wschodziło Słońce… Byliśmy wysoko ponad chmurami. Ponad nie wystawały Elbrus i Uszba – dwa bardzo charakterystyczne szczyty. Dodatkowo jakiś inny, nieznany nam szczyt „walczył” o utrzymanie się na widoku ponad chmurami. Całe niebo ponad nami było bezchmurne i bardzo niebieskie. Cieszyliśmy się na ten widok, bo widzieliśmy jak Słońce oświetla chmury od góry tworząc piękną grę kolorów. Dodatkowo przez przełęcz przechodziła pojedyncza duża chmura dodając kolorytu otoczeniu. Teraz Słońce oświetlało najwyższe szczyty. Żywa pomarańcz nakazywała nam wręcz robić dziesiątki zdjęć. Było tu tak pięknie! Stopniowo podchodziliśmy po zboczu do góry w stronę szczytu. Żołnierze szli dwójkami do góry. Ja szedłem z przodu poszukując dalszej drogi ku górze. W pewnym momencie widać piękny uskok lodowcowy który przechodziliśmy w poprzek. Stamtąd wyłoniło się słynne podejście podszczytowe o nachyleniu około 45°. Tuż przed nim wchodzi się na śnieżną, nawianą przełęcz, gdzie wieje wiatr. Tuż pod nią wykopałem czekanem małe siedzisko i czekałem na ekipę. Stąd wyruszyłem na najbardziej strome zbocze całej trasy. Właśnie tutaj zobaczyłem własne widmo Brockenu, czemu zrobiłem zdjęcie. To już moje ósme widmo w górach. Stawiałem po kilkadziesiąt kroków. Z powodu zacienionej powierzchni i silnego wiatru tutaj najbardziej odczuwa się chłód. Podejście jest męczące, ale nie jest trudne. Nie wolno się teraz rozluźnić, bo za nim znajduje się drugie śnieżne i strome podejście na szczyt. Wymaga tyle samo sił co to pierwsze. Dopiero teraz mogłem powiedzieć – jestem na szczycie! Cieszyłem się, bo widok naprawdę wgniatał w ziemię! Teraz podziwiałem chmury cumulus congestus z góry, co jest bardzo rzadkim widokiem! Dodatkowo druga część terenu (zachodnia) pozwalała podziwiać szczyty i inne góry. Na szczycie stanąłem 24 czerwca 2014 o 7.26 rano gruzińskiego czasu.
Wczesno poranne słońce pozwalało cieszyć się krystalicznie czystym widokiem. Widok nad chmurami najbardziej mnie przyciągał i to właśnie tam zrobiłem najwięcej zdjęć. Usiadłem na szczycie i podziwiałem, podziwiałem, podziwiałem… Za 20min wszedł gruziński przewodnik, który cały czas szedł za naszą ekipą. W dniu jutrzejszym miał wyprowadzić dziewczynę na szczyt. Za kolejne 20min na szczyt weszli żołnierze. Wyciągnęli flagę Polski i fotografowaliśmy zdobycie szczytu. Na szczyt weszło na razie tylko trzech, ale czwarty jak pająk – na kolanach – wchodził. W takiej pozycji jeszcze przez godzinę podchodził na szczyt… Gruziński przewodnik zrobił sobie z nami zdjęcie i z flagą Polski. Pytał nas o różne szczegóły, skąd jesteśmy, itp. Wtedy już postanowiłem, że dla niego na Elbrusie wyciągnę flagę Gruzji i w podziękowaniu zrobię tam zdjęcie z ich flagą. Przewodnik obowiązkowo chciał abyśmy mu później mailem przesłali zdjęcia ze szczytu, co zrobiłem po przyjeździe. Po 50min na szczycie rozpoczęliśmy zejście ze szczytu, ponieważ żołnierze mieli lżejszy ubiór. Czwarta osoba, która się jeszcze wspinała na kolanach, szła z innymi, którzy jeszcze tego dnia zdobywali szczyt. Chłopaki uzgodnili, że będą czekać na niego na przełęczy – tam, gdzie nie wieje wiatr. Najważniejsze, że czuł się dobrze i miał wolę wejścia. Żołnierze nie zostawiliby go samemu, ale właśnie on sam powiedział żebyśmy schodzili bo się wychłodzimy a on dokończy wejście z innymi, tym bardziej, że tutaj cały czas niebo było bezchmurne i wszystko było widać. Nie ma tu żadnych urwisk ani przepaści, dlatego przystaliśmy na tą wersję. Za nim podchodził inny pan w zielonej kurtce z Polski. Miał wielkie obawy przed ostatnim podejściem, bo czytał, że to bardzo strome podejście a on się nigdy nie wspinał i bał się odpadnięcia od ściany. Szybko naprostowaliśmy jego obawy, ponieważ to nie była ściana, z której można było odpaść, a raczej strome podejście. On również wchodził jak pająk – na czterech – dlatego dodawaliśmy mu otuchy, żeby nie rezygnował, tylko dalej wchodził, bo szkoda byłoby zmarnować okazję do wejścia na szczyt. W drodze powrotnej spotkaliśmy jeszcze dwóch Czechów po 50-tce, którzy również wchodzili na szczyt. Mieli rozbity namiot na plateau na wysokości 4400m n.p.m. Zbudowali potężny mur śnieżny, bo przez ostatnie 4 dni wiały tam silne wiatry. Mieli naprawdę dobre schronienie. W końcu się doczekali swojego wyjścia na szczyt. Im również opowiedzieliśmy gdzie iść i że naprawdę warto, bo dzisiaj widoki są niepowtarzalne.
Od plateau Słońce zaczęło bardzo szybko nagrzewać śnieżne powierzchnie. Powyżej 4000m n.p.m. nawet utworzył się wodospad! Zrobiło się bardzo gorąco, a ciepło oddawane przez białe powierzchnie powodowało, że w rejonach podszczytowych tworzyły się chmury. Ekipy, które na szczyt wchodziły dwie godziny później nie miały już widoków ze szczytu. Konwekcja powodowała, że najwyższe szczyty spowijały chmury… To właśnie był argument, który przemawiał za mną, żeby marznąć na plateau a mieć widoki… Całe wejście na szczyt zajęło mi 5h 26min od Meteostacji, a chłopakom 5h 57min. Dalsze ekipy miały czasy powyżej 7h. Wiedzieliśmy to, ponieważ spotkaliśmy się w schronisku i opowiadaliśmy o naszych wejściach i emocjach. Dalsze zejście od plateau do Meteostacji (miejscowi nazywają ją Bethlemi Hut) upływało spokojnie i ten czas raczej poświęcałem na fotografowanie trasy przejścia. Dopiero teraz mogłem dostrzec jak ogromny jest lodowiec, z którego oberwał się serak leżący na szlaku. Leżą tutaj dwa takie fragmenty, ale ten drugi trochę dalej od szlaku. Po lewej stronie z dala od szlaku znajduje się również ogromny lej, a raczej dziura, do której ktoś podszedł. Naprawdę robi wielkie wrażenie! Na tym etapie nasłuchiwaliśmy co chwilę lecących kamieni z sypiącej się ściany skalnej. Rozebraliśmy się do krótkich koszulek, bo Słońce parzyło tu niesamowicie. Do schroniska zaszliśmy o godzinie 10.20. Cieszyliśmy się z sukcesu a w szczególności z widoków. Były nieprzeciętne! W schronisku spotkaliśmy parę Słowaków, którzy mieli obawy czy w ogóle wejść na szczyt. Opowiedzieliśmy im naszą historię, o tym jak przebiega trasa oraz o tym, czy są jakieś trudności. Zachęciliśmy ich do wejścia, bo szkoda by były, gdyby tyle szli i mieli się zawrócić. Nie po to się tu tyle jechało. Poczuli się zachęceni i jak się za 4 dni okazało – weszli na szczyt. Na zewnątrz gotowaliśmy obiad aby uzupełnić wszelkie kalorie. Każdy, kto tego dnia wyruszył ze schroniska, wszedł na szczyt i mógł się cieszyć pięknymi przeżyciami i widokami.
W Meteostacji postanowiliśmy, że śpimy tylko trzy godziny i rozpoczynamy zejście do bazy namiotowej przed potokiem (patrząc od tej strony). Były godziny popołudniowe, dlatego chmur już znacznie przybyło. Co chwilę padała krupa (kulki śnieżna podobne do kulek styropianu powstające tylko w temperaturach 0°C-2°C), a poniżej tylko deszcz i śnieg. Przez lodowiec szliśmy już we mgle. Przez 5 dni pobytu w schronisku zauważyłem jak wiele przez ten czas stopiło się pokrywy śnieżnej. Całe podejście do Meteostacji pokonywałem w śniegach – teraz całe w skałach i kamieniach… Z lodowca również ubyły w poziomie dziesiątki metrów pokrywy śnieżnej… Jak tu szybko wszystko topniało – to było niesamowite! Po przejściu lodowca ponownie musieliśmy zmierzyć się z moreną boczną. Błądzenie we mgle trwało godzinę. Trzymaliśmy się jakiejś ścieżki i tak pomału dochodziliśmy do bazy namiotowej. Zieleń traw i mnogość kwiatów wręcz była męcząca dla oczu. Czułem, że mam zmęczony wzrok od patrzenia na tyle kolorów. Oczy raczej przyzwyczaiły się do odbioru tylko trzech barw: niebieskiego nieba, brązowych skał i białego śniegu. To było dziwne uczucie, żeby ilość kolorów męczyła oczy… Żołnierze zabrali stąd swój depozyt ukryty gdzieś za kamieniami.
Początkowo chcieliśmy tu rozbić namioty, ale ktoś rzucił hasło, żebyśmy zeszli do Kazbegi (Stepantsminda) bezpośrednio. Zgodziliśmy się i dalej schodziliśmy w kierunku zielonych polan. Po około pół godziny zatrzymaliśmy się w miejscu, gdzie po raz pierwszy rozbiłem namiot. Teraz ja poszedłem po swój depozyt ukryty za półką skalną. Przyznam, że teraz plecak zrobił się bardzo ciężki. Do tego momentu padał deszcz, ale czym niżej schodziliśmy, tym pogoda wydawała się przyjemniejsza. Zachwycaliśmy się mnogością barw i kwiatów oraz otoczeniem. Ponownie zobaczyłem tutaj kamień z namalowanym punktem wysokościowym 2944m n.p.m. Chciałem tutaj się rozbić, ale skoro postanowiliśmy, że wszyscy schodzimy do Kazbegi, to chciałem dotrzymać słowa. Plecak dawał się we znaki, bo co kilkanaście metrów musiałem przystawać i odpoczywać. Żołnierze mieli znacznie lżejsze plecaki, bo ja wybierałem się jeszcze na Elbrus. Na Przełęczy Arsha 2940m n.p.m. zrobiliśmy widokowy odpoczynek. Stąd dalej – drogą grzbietową – rozpoczęliśmy kolejny etap schodzenia. Podziwialiśmy kwitnące azalie ozdabiające zbocza. Od tego momentu z nami schodzili turyści, którzy przychodzą aby wejść do przełęczy. Ten odcinek jest dostępny zupełnie dla każdego. Nawet spotykaliśmy tu polskie matki z ich dziećmi. Był to przyjemny widok, bo fajnie, że mając dzieci można im zafundować takie wakacje. Naprawdę warto! I z pewnością będą miały co wspominać. Przy tablicy edukacyjnej położonej trochę powyżej ostatnich lasów (a raczej krzaków) padłem na ziemię ze zmęczenia od plecaka. Był po prostu za ciężki po nieprzespanej nocy, wejściu na szczyt Kazbek i powrocie w ciągu tego samego dnia ze szczytu. Odczuwałem jego nacisk od każdego kroku. Musiałem odpocząć w tym miejscu. Żołnierze pocieszali mnie, że już widać kościół i pozostała tylko wijąca się droga do miasta. Jak dla mnie, był zupełnie inaczej. Całą okolicę spowiły bardzo gęste mgły, ale starałem się walczyć z za ciężkim plecakiem do samego końca. Palce u nóg już zdążyłem zedrzeć do krwawiących ran. Żołnierze zachęcali mnie, bo gdzieś tam, na dole, mieli u jakiejś pani chatę, gdzie można się przespać. Nie rezerwowali nic, ale liczyli, że będzie pusta, ponieważ jest to dom prywatny.
CDN. (dokończę relację po powrocie)
gratuluję osiągnięcia